Mavi Kalem, gönüllülüğün bir yaşam biçimi olduğu fikri etrafında oluşmuştur. 1999 Marmara Depremi Türkiye için toplumsal dayanışmanın yaygın biçimde ortaya çıktığı önemli olaylardandır. Resmi rakamlara göre 17.000 kişini öldüğü ve onbinlerce kişinin yaralandığı 100.000’lerce kişinin evsiz kaldığı bu afet gönüllü çalışma için de bir dönüm noktasıydı. Çok sayıda kadın ve erkek tam da ne yapabileceğini bilmeden deprem bölgesine yardıma gitti. Mavi Kalem bu süreçte gönüllü yer alan, birlikte çalışma uyumunu yakalayan, paylaşma ve dayanışmanın önemine inanan küçük bir grup tarafından kuruldu, Eylül 2000. İlk çalışma grupları kadınlar ve çocuklar olarak seçilmişti. Afet gibi olağandışı koşullarda çifte dezavantajlı hale gelen kadın ve çocukların psiko-sosyal destek, beceri geliştirme, eğitim ve sağlık konularında desteklenmesi Mavi Kalem’in ilk projeleridir.